۱۵ چالش محیط زیستی که حیات سیاره را به خطر انداخته است+ جدول_دلخوش

به گزارش تجارت‌نیوز، در دنیای امروز، مشکلات محیط زیستی به بزرگترین تهدید برای بشریت تبدیل شده‌اند. از گرمایش جهانی و تغییرات آب‌وهوایی گرفته تا آلودگی هوا و آب، تخریب خاک و انقراض گونه‌ها، کره زمین با چالش‌های بسیاری روبروست که ادامه حیات انسان و دیگر موجودات را در معرض خطر قرار می‌دهد.

در این بین ۱۵ چالش محیط زیستی بیشترین تاثییر را بر حالت سیاره دارند که در ادامه نگاهی به آنهاانداخته‌ایم .

۱۵ چالش محیط زیستی مهم

سیاره ما با چالش‌های بسیاری مواجه است که حیات انسان و تنوع زیستی را به خطر می‌اندازند؛ از جمله:

۱. گرمایش جهانی ناشی از سوخت‌های فسیلی

به نقل از earth، سال ۲۰۲۳ گرم‌ترین سال ثبت شده می بود. میانگین دمای جهانی آن ۱.۴۶ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیش از دوران صنعتی و ۰.۱۳ درجه سانتی‌گراد بالاتر از میانگین ۱۱ ماهه سال ۲۰۱۶ می بود در نتیجه، تا اکنون گرم‌ترین سال تقویمی به ثبت رسیده است. 

علاوه بر این چالش محیط زیستی، سطح دی‌اکسید کربن هیچ زمان تا این حد بالا نبوده. این افزایش مداوم، عمدتا ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی برای حمل‌ونقل و تشکیل برق و این چنین تشکیل سیمان، جنگل‌زدایی و کشاورزی است.

افزایش انتشار کردن گازهای گلخانه ای تبدیل بالا رفتن سریع و مداوم دمای کره زمین شده که به نوبه خود رویدادهای فاجعه‌باری را در سراسر جهان رقم زده است. استرالیا و آمریکا در زمان تازه برخی از ویرانگرترین فصل‌های آتش سوزی را توانایی کرده‌اند. این چنین ملخ‌ها به طور دوره‌ای به قسمت‌هایی از آفریقا، خاورمیانه و آسیا هجوم می‌آورند و محصولات کشاورزی را نابود می‌کنند. یک موج گرما در قطب جنوب نیز رقم خورده است که این منطقه برای اولین بار ناظر افزایش دما به بالای ۲۰ درجه سانتیگراد می بود. دانشمندان به طور مداوم هشدار خواهند داد که این سیاره از یک سری نقاط اوج عبور کرده است که می‌تواند عواقب فاجعه‌باری داشته باشد.

۲. تغییرات آب‌وهوایی و گرم شدن کره زمین

بحران آب‌وهوایی یک چالش محیط زیستی دیگر است که علتمی‌شود طوفان‌های گرمسیری و دیگر رویدادهای آب‌وهوایی همانند طوفان، موج‌های گرما و سیل شدیدتر و مکررتر از قبل باشند.

با این حال، حتی اگر همه انتشار کردن گازهای گلخانه‌ای فورا متوقف شود، دمای جهانی در سال‌های آینده هم چنان افزایش می‌یابد. به همین علت کاملا الزامی است که ما اکنون اغاز به افت شدید انتشار کردن گازهای گلخانه‌ای و افزایش اندوخته‌گذاری در منبع های انرژی تجدیدپذیر کنیم و مصرف سوخت‌های فسیلی را هر چه سریع تر افت دادیم. 

۳. آلودگی هوا

آلودگی هوا یک چالش محیط زیستی است که تبعات جدی سلامتی و جانی دارد. آمارهای سازمان جهانی بهداشت (WHO) مشخص می کند که سالانه نزدیک به ۴.۲ تا ۷ میلیون نفر در سراسر جهان در تاثییر آلودگی هوا جان خود را از دست خواهند داد.

بر پایه گزارش یونیسف، در آفریقا ۲۵۸ هزار نفر در نتیجه آلودگی هوا در سال ۲۰۱۷ جان خود را از دست دادند. علل آلودگی هوا زیاد تر ناشی از منبع های صنعتی، وسایل نقلیه موتوری، انتشار کردن گازهای گلخانه‌ای ناشی از سوزاندن زیست توده و کیفیت بد هوا به علت طوفان‌های گرد و غبار است.

در اروپا، گزارش تازه آژانس محیط زیست اروپا (EEA) نشان داد که بیشتر از نیم میلیون نفر که در اتحادیه اروپا زندگی می‌کنند، در سال ۲۰۲۱ بر تاثییر مشکلات سلامتی که مستقیما با قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های سمی مرتبط است، جان خود را از دست داده‌اند.

۴. اسیدی شدن اقیانوس

افزایش دمای جهانی به گفتن یک چالش محیط زیستی جدی، نه تنها زمین را تحت تاثییر قرار داده، بلکه علت مهم اسیدی شدن اقیانوس است. اقیانوس‌های ما نزدیک به ۳۰ درصد از دی اکسید کربن آزاد شده در جو زمین را جذب می‌کنند. همانطور که غلظت‌های بالاتری از انتشار کردن کربن به لطف فعالیت‌های انسانی آزاد می‌شود، مقدار کربن دی اکسید جذب شده به دریا نیز افزایش می‌یابد. این فعالیت‌ها از جمله شامل سوزاندن سوخت‌های فسیلی و این چنین اثرات تغییرات آب‌وهوایی جهانی همانند افزایش نرخ آتش‌سوزی می‌شود. 

کوچک‌ترین تحول در مقیاس pH می‌تواند تاثییر قابل توجهی بر اسیدی شدن اقیانوس داشته باشد. این چالش محیط زیستی، اثرات مخربی بر اکوسیستم‌ها و این چنین گونه‌های دریایی و شبکه‌های غذایی آنها دارد و علتتغییرات برگشت‌ناپذیر در کیفیت زیستگاه می‌شود. هنگامی که سطح pH به بیشتر از حد پایین می‌رسد، موجودات دریایی همانند صدف‌ها و اسکلت آنها حتی می‌توانند اغاز به حل شدن کنند.

با این حال، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات محیط زیستی ناشی از اسیدی شدن اقیانوس‌ها، سفید شدن مرجان‌ها و در نتیجه از دست رفتن صخره‌های مرجانی است. برخی دانشمندان تخمین زده‌اند که صخره‌های مرجانی در معرض خطر نابودی کامل تا سال ۲۰۵۰ می باشند. اسیدیته بالاتر در اقیانوس‌ها، مانع از توانایی سیستم‌های صخره‌های مرجانی برای بازسازی اسکلت خارجی و بازیابی از این رویدادهای سفیدشدگی مرجانی می‌شود.

۵. از دست دادن تنوع زیستی و فروپاشی اکوسیستم

گزارش ۲۰۲۰ WWF نشان داد که اندازه جمعیت پستانداران، ماهی‌ها، پرندگان، خزندگان و دوزیستان بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۶ به طور متوسط افت ۶۸ درصدی را توانایی کرده است. این گزارش این چنین افت تنوع زیستی را به عوامل مختلفی نسبت می‌دهد، اما تحول کاربری زمین، به اختصاصی تبدیل زیستگاه‌هایی همانند جنگل‌ها، علفزارها و مانگروها به سیستم‌های کشاورزی، با اهمیت ترین عامل این چالش محیط زیستی است.

آمارهای تازه مشخص می کند که ششمین انقراض جمعی حیات وحش روی زمین در حال شتاب گرفتن است. بیشتر از ۵۰۰ گونه از حیوانات خشکی در اغاز انقراض قرار دارند و به گمان زیاد تا ۲۰ سال آینده از بین می‌روال. همین تعداد نیز در کل قرن قبل از بین رفته‌اند. دانشمندان می‌گویند که بدون تخریب طبیعت توسط انسان، این مقدار انقراض هزاران سال طول می‌کشید.

بر پایه تحقیقات سال ۲۰۲۳، در قطب جنوب، ذوب شدن یخ‌های دریایی ناشی از تغییرات اقلیمی عوارض سنگینی بر پنگوئن ها داخل می‌کند و می‌تواند کل جمعیت آنها را تا سال ۲۱۰۰ از بین ببرد.

۶. جنگل‌زدایی

هر ساعت، جنگل‌هایی به اندازه ۳۰۰ زمین فوتبال در سیاره قطع خواهد شد. کره زمین امکان پذیر تا سال ۲۰۳۰ تنها ۱۰ درصد از جنگل‌های خود را داشته باشد؛ اگر این چالش محیط زیستی متوقف نشود، همه آنها می‌توانند در کمتر از ۱۰۰ سال از بین بروند. سه کشوری که بیشترین سطح جنگل‌زدایی را توانایی می کنند، برزیل، جمهوری دموکراتیک کنگو و اندونزی می باشند.

بشر سالانه ۱۰ میلیون هکتار درخت را قطع می‌کند تا فضایی برای پرورش محصولات زراعی و دامی و این چنین مواد ملزوم تشکیل کاغذ را فراهم کند. 

کشاورزی عامل مهم جنگل‌زدایی است. زمین برای پرورش دام یا کاشت محصولات فرد دیگر که به فروش می‌رسند، همانند نیشکر و روغن نخل پاک‌سازی می‌شود. علاوه بر ترسیب (رسوب دادن و تخلیه) کربن، جنگل‌ها به جلوگیری از فرسایش خاک نیز پشتیبانی می‌کنند.

۷. ضایعات غذایی

این چالش محیط زیستی علتهدر رفتن یک سوم مواد غذایی در نظر گرفته شده برای مصرف، پشتیبانی به یک چهارم انتشار کردن گازهای گلخانه‌ای و تشدید ناامنی غذایی و فقر می‌شود.

ضایعات غذایی ناشی از ناکارآمدی در تشکیل، توزیع و مصرف مواد غذایی است.

۸. آلودگی پلاستیکی

جهان در سال ۱۹۵۰، سالانه بیشتر از ۲ میلیون تن پلاستیک تشکیل می‌کرد. تا سال ۲۰۱۵، این تشکیل سالانه به ۴۱۹ میلیون تن افزایش یافت و علتتشدید زباله‌های پلاستیکی در محیط زیست شد. تحقیقات نشان داد که اگر کاری برای این چالش محیط زیستی صورت نگیرد، بحران پلاستیک تا سال ۲۰۴۰ به ۲۹ میلیون تن در سال می‌رسد. اگر میکروپلاستیک‌ها را در آن بگنجانیم، مقدار تجمعی پلاستیک در اقیانوس می‌تواند تا سال ۲۰۴۰ به ۶۰۰ میلیون تن برسد.

دلنشین اینجاست که نشنال جئوگرافیک دریافته که ۹۱ درصد از کل پلاستیک‌هایی که تا به حال ساخته شده‌اند، بازیافت نمی‌شوند. باتوجه به این که تجزیه پلاستیک ۴۰۰ سال طول می‌کشد، چندین نسل طول می‌کشد تا دیگر وجود نداشته باشد. ناگفته نماند که اثرات برگشت ناپذیر آلودگی پلاستیکی در دراز زمان چه اثری بر محیط زیست خواهد داشت.

۹. ذوب شدن کلاهک‌های یخی و بالا آمدن سطح دریا

این چالش محیط زیستی علتتسریع ذوب یخ‌ها در قطب شمال، قطب جنوب و یخچال‌های کوهستانی و به جستوجو آن، افزایش سطح دریا و فرسایش ساحلی می‌شود.

ذوب شدن کلاهک‌های یخی و افزایش سطح آب دریاها ناشی از گرم شدن کره زمین است و آب و هوا، تنوع زیستی و سکونت‌گاه‌های انسانی را تحت تاثییر قرار می دهد.

۱۰. صید بی‌رویه

بیشتر از سه میلیارد نفر در سراسر جهان به ماهی به گفتن منبع مهم پروتئین خود متکی می باشند.

صید بی‌رویه یک چالش محیط زیستی است که اثرات بسیاری دارد؛ از جمله افزایش جلبک‌ها در آب، تخریب جوامع ماهیگیری، افزایش زباله‌های حاضر در اقیانوس‌ها و این چنین نرخ زیاد بالای از دست دادن تنوع زیستی.

۱۱. استخراج فلز کبالت

کبالت به گفتن یکی از اجزای کلیدی مواد باتری خودروهای الکتریکی است و استخراج فزاینده آن می‌تواند یک چالش محیط زیستی جدی باشد. بزرگترین تامین‌کننده کبالت در جهان، جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) است که تخمین زده می‌شود تا یک پنجم تشکیل آن از طریق ماینرهای صنعتی انجام می‌شود.

با این حال، استخراج کبالت با استثمار خطرناک کارگران و دیگر مسائل جدی محیط زیستی و اجتماعی در ربط است. مناطق جنوبی کنگو نه تنها خانه کبالت و مس، بلکه میزبان مقادیر بسیاری اورانیوم نیز می باشند. در مناطق معدنی، دانشمندان به سطوح بالای رادیواکتیویته اشاره کرده‌اند. علاوه بر این، استخراج مواد معدنی، شبیه دیگر کوششهای استخراج صنعتی، زیاد تر آلودگی تشکیل می‌کند که به رودخانه‌های مجاور و منبع های آبی سرازیر می‌شود. گرد و غبار ناشی از سنگ‌های منبسط شده نیز مشکلات تنفسی برای جوامع محلی تشکیل می‌کند.

۱۲. تخریب خاک

تخریب خاک علتاز دست رفتن حاصلخیزی خاک می‌شود و امنیت غذایی و خدمات اکوسیستم را تهدید می‌کند.

تخریب خاک ناشی از فرسایش، شور شدن، تراکم، اسیدی شدن و آلودگی است.

۱۳. رشد سریع مد و ضایعات نساجی

تقاضای جهانی برای مد و لباس با نرخ بی سابقه‌ای افزایش یافته است که می‌تواند یک چالش محیط زیستی مهم باشد. صنعت مد اکنون ۱۰ درصد از انتشار کردن جهانی کربن را راه اندازی می‌دهد.

از ۱۰۰ میلیارد پوشاک تشکیل شده در هر سال، ۹۲ میلیون تن به محل دفن زباله می‌رسد و انتظار می‌رود این رقم تا سال ۲۰۳۰ به ۱۳۴ میلیون تن در سال افزایش یابد. 

۱۴. کشاورزی

مطالعات نشان داده‌اند که سیستم غذایی جهانی مسئول یک سوم از کل انتشار کردن گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی است که ۳۰ درصد آن از دام و شیلات ناشی می‌شود. تشکیل محصولات کشاورزی، گازهای گلخانه‌ای همانند اکسید نیتروژن را از طریق منفعت گیری از کودهای شیمیایی آزاد می‌کند.

دانشمندان و طرفداران محیط زیست مدام هشدار داده‌اند که ما باید در سیستم غذایی جاری خود تجدید نظر کنیم؛ روی آوردن به رژیم غذایی گیاهی به طور چشمگیری ردپای کربن صنعت کشاورزی سنتی را افت می‌دهد و می‌تواند راهکاری برای این چالش محیط زیستی باشد. 

۱۵. امنیت غذایی و آب

افزایش دما و روشهای کشاورزی ناپایدار، تبدیل افزایش آب و ناامنی غذایی شده است.

در حالی که انتظار می‌رود جمعیت جهانی تا اواسط قرن به ۹ میلیارد نفر برسد، سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) پیش‌بینی می‌کند که تقاضای جهانی غذا امکان پذیر تا سال ۲۰۵۰ تا ۷۰ درصد افزایش یابد. بیشتر از ۸۲۰ میلیون نفر در سراسر جهان به قدر کافی غذا نمی‌خورند.

از نظر امنیت آبی، تنها ۳ درصد از آب جهان از نوع شیرین است و دو سوم آن در یخچال‌های یخ‌زده یا دور از دسترس انسان برای منفعت گیری قرار دارد. در نتیجه، نزدیک به ۱.۱ میلیارد نفر در سراسر جهان به آب دسترسی ندارند و در کل ۲.۷ میلیارد نفر حداقل برای یک ماه از سال با این چنین چالشی روبه رو می باشند. دو سوم جمعیت جهان امکان پذیر تا سال ۲۰۲۵، با افتآب روبه رو شوند.

این ۱۵ چالش محیط زیستی، تنها مشکلات اقلیمی سیاره نیستند اما می‌‌توان آنها را از جمله با اهمیت ترین‌ها در این حوزه دانست. 

اخبار حوزه محیط زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.